تاثیرات ورزش بر قلب
يكي از علل اصلي و مهم مرگ ومير در جهان خصوصا در كشورهاي جهان سوم بيماري هاي قلبي و سكته قلبي است. قلب اندام بسیار حساسی است که کارهای مهم و حیاتی را انجام می دهد . سلامت قلب ، زندگی انسان را دوام بخشیده و او را دراجرای کارهای روزانه، توانمند و شاداب می کند.
سكته قلبي در اثر تنگي شديد و انسداد عروق تغذيه كننده عضله قلب (عروق كرونر) به وجود مي آيد.
علت اصلي و مهم تنگي و انسداد عروق كرونر قلب، سفت و سخت شدن جدار عروق كرونر ياتصلب شرائين است و عوامل موثر و مساعدكننده بيماري هاي عروق كرونر عبارتند از: افزايش چربي هاي مضر خون (LDL-VLDL) افزايش فشار خون، مصرف سيگار، عدم تحرك، بيماريقند، چاقي – فشارهاي رواني و ارث.
زندگی ماشینی امروز، آلودگی هوا، کم تحرکی و تغذیه نامناسب، خطرهای بی شماری برای قلب دارند و قربانیان بسیاری نیز گرفته اند . ورزش اگر به اندازه ، با برنامه و منظم باشد ، عاملی مهم برای تقویت قلب است. ورزش ، قلب را نیز مانند دیگر اعضای بدن نیرومند می کند.
دریافت اکسیژن بیشتر ، نشاط بیشترهمان اندازه که دیواره های قلب بر اثر ورزش قوی تر می شوند، خون را هم خیلی بهتر به جریان انداخته و آن را در بدن به جریان می اندازند ، در نتیجه اکسیژن کافی به عضلات بدن رسیده و آنها هم با قدرت بیشتری کار می کنند . زمانی که اکسیژن بیشتری دریافت کنید، بیشتر احساس شادی کرده و انرژی بیشتری خواهید داشت . تحقيقات و مطالعات نشان داده اند كه فعاليت هاي بدني و ورزش مناسب و طولا ني مدت در پيشگيري از بيماري هاي قلبي دخالت دارد.
تاثیر فعالیت های فیزیکی بربیماری های قلبی
تمرینات بدنی نه تنها در مبارزه علیه بیماری قلبی کمک می کند، بلکه برای افراد خانه نشین و بدون تحرک، تنها اضافه کردن کمی تمرین بدنی به برنامه همیشگی روزانه، می تواند ریسک ابتلا به فشار خون بالا، استئوپروز (پوکی استخوان)، سرطان پستان و کولون، اضطراب و استرس را کاهش دهد.
بطور مطلوب شما باید ۳ تا ۵ بار در هفته برای مدت زمان ۲۰ تا ۵۰ دقیقه ورزش کنید تا ضربان قلب شما به میزان هدف برسد.درهر حال، در مجموع ۳۰ دقیقه فعالیت متوسط در هر روز، مثل بالا رفتن از پله، پیاده روی تا محل کار، و یا باغبانی میتواند برای سلامتی شما مفید واقع شود.
در این میان فقط فعالیتهای (آیروبیک) هوازی مثل پیاده روی، دوچرخه سواری و… نیستند که پیشنهاد می شوند. تمرینات مقاومتی، یا تمریناتی که منجر به کاهش وزن می شوند، از اجزا مهم یک برنامه مناسب جهت تناسب اندام هستند. زیرا توانائی و نیروی شما را افزایش داده و منجر به کاهش چربی بدن شده و به اصلاح سطوح کلسترول خون کمک می نمایند.
فواید تمرینات منظم:
بهبود عملکرد قلب و ریه ها
کاهش میزان فشار خون در زمان استراحت
افزایش میزان هموگلوبین خون
کاهش میزان چربی اضافه بدن
کاهش کلسترول نوع مضر خون
افزایش کلسترول نوع مفید خون
افزایش سطوح انرژی
افزایش قدرت تحمل در مقابل اضطراب و افسردگی
کنترل یا پیشگیری از گسترش دیابت
کاهش ریسک صدمات ارتوپدی
تمرینات مناسب:
تکرار: ۳-۵ بار در هفته
طول مدت: ۲۰-۶۰ دقیقه
شدت فعالیت: در حدود میزان ضربان قلب هدف شما
تاکید: ورزش و فعالیتهای تربیت بدنی سبب تقویت عضله قلب می گردد . و قلب سالم و متناسب ، خوب کار کرده و می تواند خون را به آرامی در بدن به جریان بیاندازد ، چرا که این قلب قوی و پرتوان است ، ولی قلب ضعیف که نارسا و مریض است ، عمل به جریان انداختن را ضعیف انجام داده و کم کم تنبل می شود
محاسبه تعداد ضربان قلب هدف:
سن – ۲۲۰ = حداکثر ضربان قلب
حداکثر ضربان قلب × ۰٫۶ = حداقل تعداد ضربان قلب هدف
حداکثر ضربان قلب × ۰٫۸ = حداکثر تعداد ضربان قلب هدف
اگر شما ۴۰ سال دارید، تعداد ضربان قلب هدف شما بدینصورت محاسبه میشود.
۱۸۰= ۴۰-۲۲۰
۱۰۸= ۰٫۶ ×۱۸۰
۱۴۴= ۰٫۸×۱۸۰
بنابراین تعداد ضربان قلب هدف شما باید بین حداقل ۱۰۸ و حداکثر ۱۴۴ ضربه در دقیقه باشد.
ورزش و ذخیره قلبی:
بنا به تعریف ، ذخیره قلبی عبارت است از نیروی مصرف نشده قلب در حال استراحت ، برای رسانیدن اکسیژن به بافتهای بدن مکانیزمهای ذخیره قلبی شامل تغییرات در:
تعداد ضربان قلب
حجم انقباضی و انبساطی
حجم ضربه ای
جذب اکسیژن توسط بافتهای بدن، می باشد
تأثيرات ورزش در روند بهبودي بيماران قلبي
علل به‌وجود آورنده بيماري‌هاي قلبي بسيار متنوع هستند؛ كه موجب كاهش كارآيي قلب در پمپاژ و خون‌رساني اعضاي بدن مي‌شود. با وجود بيماري‌هاي قلبي اغلب بافت‌هاي بدن دچار کمبود اكسيژن و مواد تغذيه‌اي مي‌شوند. با ظهور اين علائم شخص دچار ناتواني در انجام امور روزمره مي‌شود.انجام برنامه‌هاي توانبخشي قلبي موجب بهبود ظرفيت ورزشي در بيماران مي‌شود. طي بررسي‌هاي مختلف ديده شده است كه حداكثر توانايي و ظرفيت ورزشي در بيماران قلبي از ۱۵درصد به ۲۵درصد افزايش يافته است و اين افزايش به معناي كسب استقلال بيمار در زندگي فردي است.
ورزش با تاثير بر خود قلب موجب انتشار بهتر اكسيژن بين سلول‌هاي قلبي مي‌شود و به اين ترتيب احتمال بروز سكته‌هاي مجدد و يا بي‌نظمي در ريتم قلب به‌شدت كاهش مي‌يابد. به‌طور كلي نيز ورزش موجب بهبود شرايط جسمي افراد مي‌شود، ولي مهارت اصلي در طراحي يك برنامه درماني، تعيين دقيق مشخصات برنامه ورزشي است كه موجب پيشگيري از ابتلا به بيماري‌ها و يا بهبود شرايط جسمي، روحي و اجتماعي بيمار مي‌شود.
براي رسيدن به اين هدف بايد ارزيابي كاملي از شرايط بيمار به‌عمل آيد و با تعيين ميزان خطر در طي ورزش، وجود مشكلاتي نظير چاقي، ديابت، فشارخون بالا، كهولت سن و… بررسي شود و با توجه به اين موارد يك برنامه مناسب ورزشي تجويز شود. با توجه به احتمال آسيب به بافت قلب در طي يك برنامه ورزشي كنترل نشده، جداً توصيه مي‌شود كه قبل از شروع ورزش حتماً با يك متخصص تجويز ورزش و يا متخصص قلب آشنا با برنامه توانبخشي و ورزشي مشورت كنيد.
نکته بسیار مهم:
بنابراین در بیماران قلبی حتما باید با توجه به نوع و شدت بیماری – سایر مشکلات همراه و شرایط بیمار نوع و میزان فعالیت مشخص شود.
شركت در برنامه توانبخشي قلبي موجب پيشگيري از مرگ ناگهاني و كاهش سكته‌هاي مكرر و كاهش نياز به بستري شدن، كاهش علايم بيماري‌هاي قلبي نظير آنژين و تنگي نفس حين انجام فعاليت، كاهش و توقف روند آترواسكروزيس (تصلب شرائين) و در نهايت افزايش كارآيي بيمار در زندگي روزمره مي‌شود. به اين ترتيب بيمار زندگي با كيفيت بالاتري را تجربه خواهد كرد.
نویسنده : حمیده دوست پرست
تأیید کننده مطلب : اکرم رمضان نژاد ، مدیریت آموزشگاه